Lần nọ tôi đến thăm, ông gặp tôi bắt tay rồi vào nhà trong báo với bà ra tiếp khách. Họ nói nghịch chỉ để nói nghịch thôi. Người ta lại càng phải phán đoán làm sao về tác giả của các trữ vật đó.
Những bà mẹ biết nói ngọt ít có con trai làm biếng. Đời tốt đẹp là đời phục vụ một chân giáo. đến lúc họ lập gia đình, họ cưới bà vợ thiệt ai có lương tri thẩm mỹ đều cho là đáng thương hại quá.
Nhứt là tôi phải khéo xử với vô số bè bạn học sinh, hay sinh viên, vân vân. Bạn trai cách chung không dùng trực giác nhiều như bạn gái. Thường là kẻ có dáng điệu cô gái nhà lành, ăn nói nhão nhẹt và bằng giọng chim oanh.
Họ sống giữa đời mà coi đời như mây nổi, cho trần tục là bàn đạp để bước vào cõi lai sinh vĩnh cửu. Nam nhân đứng nói chuyện với bất cứ ai họ khoanh tay, nghoẻo cổ và cố ý làm vậy cho khác mọi người. Họ chưa tới lúc lãnh hội những ý tưởng cao sâu.
Nhiều người bị họ ghét chỉ tại vì đến bàn chuyện với họ, kể cả lúc kẻ nầy có việc cần, có việc ích lợi cho họ. Ai trước khi đến già giặn, đều qua thời kỳ như cheo nầy. Trước khi đề cập cơ cấu tâm lý bạn trai, tôi cũng muốn bạn nhận thức tính chất lỳ diệu của con người bạn trai.
Người ta thương hại tuổi xuân, mong cho tinh thần họ mau già giặn. Bản năng được làm thỏa mãn nhất vì mạnh bạo nhất dễ bị khêu gợi nhất là bản năng tính dục. Không có ý sống đời như một Rosseau với Confession, một Gide với Cahier d'André Walter, bạn trai thường chỉ coi văn thơ là phương thế để thổ lộ tâm sự.
Trong đám bạn đồng niên đông đúc, họ trửng giỡn um sùm. Trên đường xây dựng gia đình, kiến thiết quốc gia và góp công kiến tác nhân loại, bạn trai sẽ gặp bao nhiêu thử thách khó khăn. Đây là một thứ tâm lý bạn trai nữa.
nhưng vào hoa niên, có những buổi chiều họ giựt mình, đứng lại trong tâm hồn, thinh lặng thấy rằng vườn lòng ai đã gieo bao giống tâm tình mà nay họ nhận thức được hương vị của nhiều cỏ hoa tình cảm lạ. Nên giúp họ bằng cách giải phẩu tâm hồn họ, chỉ cho họ điều khôn dại và nhất là chỉ việc làm hấp dẫn cho họ. Người ta vẫn chú ý một phần nào về cách trang sức của bạn trai để đánh giá họ, nhưng người ta chú trọng hơn về con người nội tâm và xử thế của họ.
Tôi không hiểu kỳ cục là tội lỗi đâu, mà hiểu là dị thường kiểu con nít. Về đường tinh thần có những ảnh hưởng đáng tiếc nầy: Trí nhớ mòn mỏi đi, trí tuệ mịt mờ, ý chí bạc nhược, trí tưởng tượng khô cạn. Nhưng chúng chứa bài học cao quí.
Từ 12 đến 25 tuổi mà thiếu ăn uống, thiếu tự do, thiếu dưỡng khí, bạn trai nhất định phải có thân thể èo uột. Bà Swetchine nói: lý tưởng của tâm giao là tự cảm thấy một mà vẫn là hai. Khủng hoảng nầy nguy hiểm nhất trong các cuộc khủng hoảng tâm lý bạn trai.